ششمین یادداشت اختصاصی از مجموعه یادداشتهای دهگانه “چرا خوب بودن خوب است؟” برگرفته از کتاب پرورش تاب آوری به موضوع “صبر و شکیبایی” می پردازد. یکی دیگر از این ارزشهای دهگانه برای خوب بودن و خوبی کردن ارزش “صبر و بردباری” است.
“صبر و شکیبایی” هم مثل هر توانایی دیگری با تمرین کردن، بهتر و قویتر می شود و زمانی که به آن نیاز داریم گسترش پیدا می کند. خبر بد اینکه: ما نمیتوانیم در حالیکه خودمان اصلاً صبور نیستیم انتظار داشته باشیم فرزندمان صبور و بردباری پرورش دهیم.
چرا خوب بودن خوب است؟
حتماً شما درباره تست مارشمالو شنید اید. با استفاده از این تست بر روی بچه های ۴ ساله مطالعاتی انجام شده است. محققان بچه ها را با وعده یک جایزه بهتر و بزرگتر، از خوردن یک خوراکی خوشمزه منع کردند و آنها را به مدت ۱۵ در یک اتاق تنها گذاشتند تا صبر و شکیبایی بچه ها را به چالش بکشند. آنها متوجه شده اند کودکانی که در این آزمایش موفق شده اند در بزرگسالی هم نمرات بالاتری کسب کرده اند، مشکلات انضباطی کمتری داشته اند و بیشتر تمایل دارند در کارشان و یا روابطشان جوایز و پاداشهای حرفه ای داشته باشند و در ضمن آنها مایل نیستند که چاق بشوند و آنها بیشتر دوست دارند که ارتباطات ثابتی داشته باشند و نه ارتباطات عجیب و غریب و متنوع. در این آزمایش بچه هایی که احساس امنیت بیشتری داشتند بهتر میتوانستند فکر کنند و راههای بهتری برای گذشتن ازین بحران (نادیده گرفتن مارشمالو) داشتند. پس ما میتوانیم با دادن احساس امنیت به فرزندمان به او کمک کنیم تا با تصویرسازی و مشغول کردن ذهن به چیزهای دیگر، صبر و بردباری را در خود پرورش دهد.
بچه هایی با سابقه “دلبستگی ایمن” و قابل اعتماد، بهتر میتوانند لذتهایشان را به تأخیر بیاندازند. مطالعات نشان میدهد بچه هایی که والدین “سختگیر اما بخشنده” دارند ، در مقایسه با بچه هایی که والدین بسیار “سلطه جو و کنترل گر “، ویا والدین” مسامحه کار و بی دقت” دارند کمتر میتوانند خوشیها و لذتهایشان را به تاخیر بیندازند. پس به نظر میرسد در پیش گرفتن یک روش میانه و متعادل در فرزند پروری برای پرورش صبر و بردباری در آنها بسیار اثر گذار است.
بچه هایی که احساس امنیت روانی بیشتری در خانواده دارند، شادتر و آرامتر هستند و بیشتر قادرند که لذتهای خودشان را به تأخیر بیاندازند. شاید چونکه آنها کمتر احساس ناامیدی و سردرگمی میکنند. بچه هایی که استرس دارند و همیشه بر سر جزئیات با خودشان درکشمکش هستند معمولاً صبر کمتری دارند و در انتخابهایشان بیشتر دچار اشتباه می شوند. خوب است بدانید شنیدن صدای دعوای پدر و مادر در سالهای اول زندگی و حتی در رحم مادر میتواند دربچه ایجاد استرس کند و تاثیرات منفی در رشد ذهنی او داشته باشد.
ما چطور میتوانیم به بچه ها کمک کنیم که نه تنها در برابر وسوسه خوردن یک خوراکی خوشمزه، بلکه در برابر تمام وسوسه های بی شمار دنیای اطرافشان مقاومت کنند؟
ما در دنیایی زندگی میکنیم که ماکروفر شام را در چند دقیقه برایمان آماده میکند و هرچیزی که بخواهیم با یک اپلیکیشن به درب خانه های ما می رسد. پس شاید دیگر نیازی به صبر کردن نیست. شاید همین چیزها باعث شده که توانایی به تاخیر انداختن احساس لذتها و خوشیها در ما کمرنگ شود.
آیا تابحال دقت کرده اید: در خانواده هایی که برای خوردن غذا معمولاً همه افراد خانواده دور هم جمع میشوند و با هم غذا میخورند قوانینی وجود دارد. احترام گذاشتن به دیگران و صبرو شکیبایی برای جمع شدن همه افراد دور میز غذا. در این روش بچه ها یاد میگیرند چگونه حتی برای یک یا دو دقیقه صبور باشند تا همه با هم غذا خوردن را شروع کنند و همه با هم میز غذا را ترک کنند . این “صبر کردن”، یعنی احترام گذاشتن به سایر افراد خانواده . فرقی نمیکند بزرگتر باشند یا کوچکتر. مهم اینست که احترام بگذاریم و صبور باشیم و سپس لذت خوردنِ غذا را تجربه کنیم.
خوب است این را هم بدانید والدین فرانسوی روش تربیتی خاصی دارند. آنها یک دقیقه قبل ازینکه به گریه شبانه بچه پاسخ دهند به او فرصت میدهند تا خودش یاد بگیرد که چگونه خودش را آرام کند در طول این مدت هم درکودک و هم در والدین صبر و حوصله پرورش می یابد.
صبر مثل یک کلید برق نیست که گاهی روشن باشد و گاهی خاموش شود. ما باید صبر را در هنگام تربیت و در گذرزمان در فرزندمان پرورش دهیم. آنچه مهم است اینکه صبر ما بطور غیر قابل انکار وابسته به صبر فرزندمان است. اگر فرزند ما ناشکیبا باشد در بسیاری موارد ما چنین کرده ایم. اگر ما صبر مان را از دست بدهیم و هر چه را که میخواهد در اختیارش بگذاریم او هرگز قادر به درک معنای صبر و شکیبایی نخواهد بود.
ما با آموزش صبر و شکیبایی به کودکان کمک میکنیم تا از آنچه که انجام میدهند بیشتر لذت ببرند. ما با تمرکز یاد میگیریم صبور باشیم . با خودمان دوست باشیم زیرا میخواهیم بهترین انتخاب را برای خودمان داشته باشیم و قطعاً با عجله نمیتوان بهترین تصمیم را گرفت و انتخاب دقیقی داشت.
تمرین در سختیها و انتظار برای رسیدن به موقعیت مطلوب، صبر انسان را بیشتر میکند.
فقط تمرکز صبر را میسازد و صبر تمرکز را …
